 |
| Görsel : Behramkale Köyü |
Behramkale Köyü, Çanakkale'nin Ayvacık ilçesinde, tarih ile doğanın muhteşem bir uyumla birleştiği eşsiz bir yerleşimdir. Antik Assos kentinin surları içinde gelişen bu köy, binlerce yıllık geçmişi, Osmanlı mirası ve Ege'nin mavi sularına nazır konumuyla adeta yaşayan bir açık hava müzesidir.
Behramkale, Ayvacık ilçe merkezine yaklaşık 13–15 km uzaklıkta, eski bir volkan konisi üzerine kurulmuştur. Kuzeyinde antik adıyla Satnioeis olarak bilinen Tuzla Çayı, güneyinde ise Edremit Körfezi ve Ege Denizi'nin masmavi suları yer alır. Denizin hemen karşısında Yunanistan'a ait Midilli Adası'nın silueti görülmektedir.
Tarihsel Süreç ve Köken
Köyün bulunduğu bölge tarih boyunca stratejik ve kültürel bir merkez olmuştur. Bölge, 14. yüzyılda Osmanlı hâkimiyetine girmiştir. Köyün bugünkü adı olan Behram, Bizans döneminde bölgeye verilen Makhramion ya da kısaca Makhram adından türemiştir ve köy 1487 yılından bu yana bu adla anılmaktadır.
Yerleşim tarihine ilişkin incelemeler, 19. yüzyıl sonlarında civardaki Yörük yerleşimlerinden biri olan Menteşe Köyü halkının buraya taşınmasıyla nüfusun hareketlendiğini göstermektedir.
Antik çağın en önemli filozoflarından Aristoteles, Kral Hermias'ın daveti üzerine M.Ö. 348-345 yılları arasında Assos'ta yaşamış ve burada dünyada bilinen "İlk Felsefe Okulu"nu açmıştır. Assos'ta kaldığı süre boyunca "Erdeme Övgü" adlı eserini de kaleme almıştır. Bu durum, Behramkale'yi felsefe tarihi açısından ayrıcalıklı bir konuma taşımaktadır.
Mimari Miras: Osmanlı Dönemi Eserleri
Behramkale, antik kalıntıların yanı sıra Erken Osmanlı Dönemi mimarisinin özgün örneklerine ev sahipliği yapmaktadır. Köydeki Osmanlı eserleri özellikle I. Murat (Hüdavendigar) dönemine tarihlenmektedir.
Hüdavendigar Camii
Antik kentin en yüksek noktası olan akropolün hemen kuzeyinde, Athena Tapınağı'nın yanında yer alır. 14. yüzyılda I. Murat tarafından yaptırılan cami kare planlı, tek kubbeli ve minaresiz oluşuyla dikkat çeker. Yapımında Assos Antik Kenti'nden devşirilen taşlar kullanılmıştır. İç mekânda alçıdan geometrik motifli mihrap dikkat çekicidir.
Hüdavendigar Köprüsü
Köyün kuzeyinde Tuzla Çayı üzerinde yer alan köprü, yaklaşık 80 metre uzunluğunda ve 3,50 metre genişliğindedir. Dört gözlü, sivri kemerli yapısıyla Osmanlı döneminden günümüze ulaşmış ve hâlen kullanılmaktadır. Ayvacık'tan Behramkale'ye gelenleri karşılayan bu gösterişli taş köprü, köyün simgelerinden biridir.
Antik Assos ile Bütünleşme
Behramkale Köyü, Arkaik dönemin önemli liman kentlerinden biri olan Assos ile iç içe geçmiş durumdadır. Köy sınırları içerisinde yer alan antik yapılar:
- Athena Tapınağı: MÖ 525 yılına uzanan tarihiyle Anadolu'da inşa edilen ilk Dor düzenli tapınaktır. Tapınağa ait bazı mimari parçalar günümüzde Louvre (Paris) ve Boston gibi dünya müzelerinde sergilenmektedir.
- Assos Antik Kenti: Akropolis (yukarı şehir) ve teraslar üzerinde yapıları, yaklaşık 4 km uzunluğundaki surlarla çevrilidir. 1800'lerden beri araştırılan kentte, 1981'den beri aralıksız kazı çalışması yürütülmektedir.
- Antik Liman ve Amfi Tiyatro: Sahildeki antik liman dar kıyı şeridi, taş yapıları, temiz denizi ve balık restoranlarıyla butik bir turizm merkezidir ve hala kullanılmaktadır. Antik çağda çeşitli etkinliklere ev sahipliği yapmış bir amfi tiyatro da bulunmaktadır.
Koruma Statüsü ve Turizm
Behramkale Köyü ve çevresi, sahip olduğu zengin kültürel miras nedeniyle Kentsel Arkeolojik Sit Alanı olarak koruma altındadır. Yaklaşık 30 yıldır süren bu statü sayesinde köy, tarihî dokusunu ve doğal yapısını büyük ölçüde korumuştur.
Günümüzde yaklaşık 150 hanenin bulunduğu köyde yerel halk, turizm ve hediyelik eşya satışıyla ziyaretçilere hizmet vermektedir. Sahil kesimi, butik otelleri, mavi bayraklı plajları ve balık restoranlarıyla sakin ve doğal bir tatil olanağı sunar.
Behramkale'de Gezilecek Yerler Özeti
- Assos Antik Kenti ve Surları
- Athena Tapınağı (Akropol)
- Antik Liman
- Hüdavendigar Camii
- Hüdavendigar Köprüsü
- Amfi Tiyatro
- Behramkale Köyü Taş Evleri ve Sokakları
Behramkale; antik dünyanın görkemi ile Osmanlı'nın sadeliğini, volkanik coğrafyanın doğal güzelliği ile Ege'nin mavisini bir araya getiren, tarihin katmanlarında keyifli bir yolculuk vaat eden eşsiz bir mekândır. Hem bir tarih ve arkeoloji meraklısı, hem de sakinlik ve doğal güzellik arayan bir tatilci için keşfedilmeyi bekleyen bir hazinedir.
Kaynakça
- Ayvacık Belediyesi Turizm Sayfası - Behramkale (Asos)
- Vikipedi - Behram, Ayvacık
- T.C. Çanakkale Valiliği - Ayvacık İlçe Tanıtımı
- Çanakkale Kültür Envanteri – Arkeolojik Yerleşim Alanları ve Sanat Tarihi Yapıları, Musa Tombul
Yorum Gönder